Jongeren met een beperking hebben dezelfde verlangens en dezelfde seksuele en reproductieve rechten als andere jongeren. Maar de groep is heel divers en hun noden en behoeften kunnen heel uiteenlopend zijn. Dat vraagt dus om een aanpak op maat.
Snel naar
Opgroeien met een beperking: wat betekent dat voor jongeren?
Opgroeien met een beperking heeft een impact op de seksualiteitsbeleving van jongeren. Houd daarom rekening met een aantal aandachtspunten.
Disharmonisch ontwikkelingsprofiel
Bij een jongere met een beperking staan de verstandelijke, de emotionele en fysieke ontwikkeling niet altijd op hetzelfde peil. Dat is een disharmonisch profiel.
Vooral de emotionele ontwikkeling verloopt vaak trager. Daardoor kan de jongere nog seksueel gedrag vertonen dat bij een lager ontwikkelingsniveau hoort.
Verminderd grensgevoel
Jongeren met een beperking worden dikwijls op een functionele manier aangeraakt (verzorging, therapie, hulp bij aan- en uitkleden). En vaak door wisselende mensen. Dat kan aanleiding geven tot een verminderd grensgevoel.
Dat kan er op zijn beurt toe leiden dat deze jongeren minder weerbaar zijn of seksueel grensoverschrijdend gedrag stellen.
Wil je daar meer over weten, lees dan Buiten de lijnen, het Sensoa Vlaggensysteem voor kwetsbare jongeren.
Minder kans om te experimenteren
Jongeren met een beperking staan bijna constant onder toezicht en de omgeving neemt vaak een overbeschermende houding aan.
Op die manier krijgen jongeren met een beperking minder kans om te experimenteren. Daardoor missen jongeren met een beperking leerrijke ervaringen en krijgen ze nog minder kansen om hun grenzen te leren kennen.
Specifieke informatie ontbreekt of moeilijk bereikbaar
- Jongeren met een beperking hebben minder capaciteiten of minder kanalen om aan informatie te komen.
- Specifieke informatie over hun aandoening ontbreekt vaak.
Hoe voorlichting aanpassen aan hun behoeften?
Seksuele vorming aan jongeren met een beperking gaat over dezelfde inhouden als bij andere jongeren, maar is aangepast aan hun niveau van functioneren, hun vragen en behoeften. De concrete beperkingen kunnen heel verschillend zijn.
- Een jongere met fysieke beperkingen en normale begaafdheid kan je niet vergelijken met een jongere met ernstige verstandelijke beperkingen.
- Een blinde jongere heeft weer andere specifieke vragen.
- Ook hun concrete behoeften zijn zeer uiteenlopend, afhankelijk van de context waarin de jongeren opgroeien.
Seksuele vorming aan jongeren met een beperking vraagt dus om maatwerk.
Let op: deze jongeren leren veel door de dagelijkse omgang. Heb dus oog voor hun rechten, hun noden en privacy. Dat vormt de grondslag van een geslaagde seksuele vorming.
Tips voor seksuele vorming aan jongeren met een beperking
- Gebruik indien nodig materiaal dat is aangepast aan de beperking.
- Gebruik materiaal dat aantrekkelijk is voor de jongere: niet kinderachtig of saai.
- Gebruik concreet materiaal: tekeningen, fotomateriaal, voorwerpen.
- Herhaal het aanbod regelmatig en varieer in het materiaal dat je gebruikt.
- Gebruik geen verbloemende of onduidelijke termen.
- Gebruik niet teveel woorden.
- Lees de tips voor een goede begeleidershouding met PICKASOLL
Kies materialen en methodieken voor hun ontwikkelingsniveau
Je kan seksuele vorming geven in individueel verband of in de klasgroep. Houd bij de keuze van materialen en methodieken zoveel mogelijk rekening met het ontwikkelingsniveau van de jongeren.
Er bestaat materiaal voor jongeren met specifieke beperkingen, maar ook materiaal voor andere doelgroepen zoals kleuters of volwassenen kan een inspiratiebron zijn.
In de overzicht van materialen kan je zeker geschikte materialen vinden:
